Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δημοσίευσε την ετήσια έκθεση του 2025 για το επενδυτικό κλίμα στην Αλβανία, παρουσιάζοντας μια ανησυχητική εικόνα για τη χώρα, καθώς αναδεικνύει βαθιά προβλήματα που βαραίνουν την έντιμη επιχειρηματικότητα και απομακρύνουν σοβαρούς επενδυτές.
Σύμφωνα με την έκθεση, η Αλβανία παραμένει μία από τις πιο προβληματικές χώρες της περιοχής λόγω της εκτεταμένης διαφθοράς στην κυβέρνηση, στο δικαστικό σώμα και στις δημόσιες προμήθειες, των καταχρηστικών παραχωρήσεων, της έλλειψης διαφάνειας, του αθέμιτου ανταγωνισμού και της μεγάλης παραοικονομίας.
Στην έκθεση σημειώνεται ότι οι ξένοι επενδυτές αναφέρουν συχνά πως γίνονται αντικείμενο εκβιασμού από τη δημόσια διοίκηση, τα μέσα ενημέρωσης και εγκληματικές ομάδες, ενώ οι πολυάριθμες ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα) έχουν περιορίσει τον δίκαιο ανταγωνισμό, ευνοώντας εταιρείες που συνδέονται με την εξουσία.
Κύρια προβλήματα που επισημαίνονται στην έκθεση:
- Δικαιώματα ιδιοκτησίας: οι τίτλοι ιδιοκτησίας θεωρούνται ανασφαλείς, οι διαδικασίες εγγραφής είναι αργές και διαβρωμένες από διαφθορά, ενώ οι αποζημιώσεις για ακίνητα που κατασχέθηκαν κατά την κομμουνιστική περίοδο χαρακτηρίζονται άδικες και καθυστερημένες. Υπάρχουν ακόμη και περιπτώσεις χειραγώγησης των δικαστηρίων για την απόκτηση παράνομων τίτλων ιδιοκτησίας.
- Παρά το γεγονός ότι η Αλβανία έχει θεσπίσει σύγχρονους νόμους για τις επενδύσεις, η εφαρμογή τους είναι επιλεκτική και επηρεάζεται από πολιτικά συμφέροντα. Οι συχνές αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία και η εκτεταμένη γραφειοκρατία αποθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα.
- Η μαζική μετανάστευση νέων και ειδικευμένων εργαζομένων δημιουργεί σοβαρά κενά στην αγορά εργασίας.
- Η είσοδος παράνομων εσόδων από διακίνηση ναρκωτικών, λαθρεμπόριο, φοροδιαφυγή και διαφθορά στρεβλώνει τον ανταγωνισμό.
Βασικά σημεία της έκθεσης:
- Διαφθορά και οργανωμένο έγκλημα: Η Αλβανία παραμένει ευάλωτη στη διαφθορά, στο οργανωμένο έγκλημα και στον αθέμιτο ανταγωνισμό.
- Δημόσιες προμήθειες και ΣΔΙΤ: Συχνές αναφορές για διαφθορά σε κρατικούς διαγωνισμούς. Οι πολυάριθμες ΣΔΙΤ έχουν περιορίσει τον ανταγωνισμό, ενώ παρατηρούνται αδυναμίες στον σχεδιασμό και την παρακολούθησή τους.
- Δικαιώματα ιδιοκτησίας: Δυσκολία στην απόκτηση καθαρού τίτλου ιδιοκτησίας, εκτεταμένα επικαλυπτόμενα δικαιώματα, αργές και αναποτελεσματικές διαδικασίες αποζημίωσης.
- Δικαστικό σύστημα και εφαρμογή συμβάσεων: Οι ξένοι επενδυτές εκφράζουν ανησυχίες για διαφθορά και αργοπορία στις δικαστικές διαδικασίες, γι' αυτό προτιμούν να συμπεριλαμβάνουν ρήτρες διεθνούς διαιτησίας στις συμβάσεις.
- Ανασφάλεια στο φορολογικό πλαίσιο: Συχνές αλλαγές, παραοικονομία και γραφειοκρατία με έλλειψη διαφάνειας.
- Μετανάστευση εργατικού δυναμικού: Δημιουργεί ελλείψεις εργατικού δυναμικού, κυρίως στον τουρισμό.
Επιπλέον, η έκθεση τονίζει ότι από τον νόμο περί «στρατηγικών επενδυτών» έχουν ωφεληθεί σχεδόν αποκλειστικά ντόπιοι επιχειρηματίες του τουριστικού τομέα, ενώ οι ξένοι επενδυτές λαμβάνουν καθυστερημένες απαντήσεις από την ΑΙDA.
Συμπερασματικά, η έκθεση αποτελεί μια σκληρή καταγγελία προς την κυβέρνηση, η οποία, αντί να διασφαλίσει συνθήκες δίκαιου ανταγωνισμού, συντηρεί πελατειακά συμφέροντα, επιτρέπει το ξέπλυμα χρήματος και δημιουργεί ένα επισφαλές νομικό περιβάλλον. Αυτό όχι μόνο δυσχεραίνει την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας, αλλά και στερεί τη χώρα από την προσέλκυση βιώσιμων επενδύσεων.
